Przemoc

Przemoc nie jest zjawiskiem unikatowym. Występuje bardzo często, przybierając najróżniejsze formy. Osobami doświadczającymi przemocy są najczęściej kobiety i dzieci, rzadziej mężczyźni. Przemoc to coś więcej aniżeli tylko fizyczne czy seksualne znęcanie się. Jest to przede wszystkim zamach na poczucie godności osobistej ofiary oraz na jej poczucie własnej wartości. W niektórych przypadkach u osób doświadczających przemocy domowej,          w wyniku stosowania przemocy, rozwijają się poważne problemy fizyczne i emocjonalne.

PRZEMOC W RODZINIE W PERSPEKTYWIE PRAWNEJ

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej określa przemoc, jako: jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,

b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,

c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,

d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,

e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej

O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:

1. Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania.
2. Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą.
3. Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej.
4. Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych.

RODZAJE PRZEMOCY

PRZEMOC FIZYCZNA - naruszenie nietykalności fizycznej

Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub niosącym takie ryzyko, np.: popychanie, szarpanie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie,, kopanie, bicie ręką, pięścią, uderzenie w twarz - tzw. "policzek", przypalanie papierosem, duszenie, krępowanie ruchów, itp.;.

PRZEMOC PSYCHICZNA – naruszenie godności osobistej

Przemoc psychiczna zawiera przymus i groźby np.: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, nieliczenie się z uczuciami, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, krzywdzenie zwierząt, czytanie osobistej korespondencji, ujawnianie tajemnic, sekretów, wyśmiewanie, lekceważenie, itp.;

PRZEMOC SEKSUALNA – naruszenie intymności

Przemoc seksualna polega na zmuszanie osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przymus może polegać na bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu. Np.: wymuszanie pożycia, obmacywanie, gwałt, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczenie się z życzeniami partnerki/partnera, komentowanie szczegółów anatomicznych, ocenianie sprawności seksualnej, wyglądu, itp.;

PRZEMOC EKONOMICZNA – naruszenie własności

Przemoc ekonomiczna wiąże się celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawianiem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby. Np.: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów, korespondencji, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek "na wspólne konto", sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów, itp.

CYBERPRZEMOC

Polega na obrażaniu lub poniżaniu ofiary z użyciem technologii. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w Internecie. Niezależnie od określenia, jej celem zawsze jest wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Cyberprzemoc to – podobnie jak przemoc tradycyjna – regularne, podejmowane z premedytacją działanie wobec słabszego, który nie może się bronić.

ZANIEDBANIE – naruszenie obowiązku do opieki ze strony bliskich osób

Jest formą przemocy ekonomicznej i oznacza np.: nie dawanie środków na utrzymanie, pozbawianie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nie udzielenie pomocy, uniemożliwianie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka, itp.;

CYKL przemocy domowej 

Przemoc domowa rzadko jest czynem jednorazowym. Wiele przeprowadzonych badań wykazało, że przemoc w rodzinie ma tendencje do powtarzania się według zauważalnej prawidłowości. Cykl przemocy składa się zwykle z trzech następujących po sobie faz.

Faza narastania napięcia, w której osoba stosująca przemoc jest zazwyczaj napięta, czepia się o wszystko. Skutkiem tego są drobne nieporozumienia powodujące dalszy wzrost napięcia. Zaczyna pojawiać się agresja. Energia ofiary jest skoncentrowana na wszystkich możliwych działaniach mogących zapobiec kolejnej awanturze. Prawdą jest, iż osoba doznająca przemocy nie może nic zrobić, aby uniknąć kolejnej fazy. Zaczyna się czuć odpowiedzialna za zachowanie osoby stosującej przemoc. Często pojawiają się u osoby doznającej przemocy różne dolegliwości fizyczne: bóle żołądka i głowy, bezsenność i utrata apetytu. Inne osoby wpadają w apatię, tracą energię do życia lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo – jest to wynik narastającego napięcia. Często nie mogąc już tego wytrzymać, ofiary same wywołują awanturę, żeby już wreszcie „mieć to za sobą”.

Faza ostrej przemocy, w której następuje wybuch agresji, osoba stosująca przemoc przemienia się w kata, jest gwałtowny. Znajduje w zachowaniu osoby doznającej przemocy pretekst dla siebie, wywołuje awanturę używając poza przemocą fizyczną również innych jej form. Niezależnie od tego jak się stara osoba doznająca przemocy – wściekłość osoby stosującej przemoc coraz bardziej narasta.

Osoba doznająca przemocy może zostać pobita, zraniona, zagrożone może być jej życie. Osoba doznająca przemocy czuje się bezradna, bo nic nie pomaga (ani bycie miłą, ani unikanie, ani bierne poddawanie się mu). Po ataku osoba doznająca przemocy jest w szoku. Odczuwa wstyd i przerażenie, jest oszołomiona, odczuwa złość i bezradność. Najczęściej wtedy decyduje się wezwać Policję.

Faza miodowego miesiąca – w tej fazie osoba stosująca przemoc okazuje skruchę i miłość zwłaszcza, gdy osoba doznająca przemocy ujawni prawdę na zewnątrz. Osoba stosująca przemoc zachowuje się tak jak osoba doświadczająca przemocy sobie tego życzy, przeprasza oraz obiecuje poprawę. Do przeprosin osoba stosująca przemocy często dołącza prezenty. Osoba stosująca przemoc i osoba doznająca przemocy zachowują się jak świeżo zakochana para. Osoba doznająca przemocy zaczyna myśleć i wierzyć, że partner zmienił się, a przemoc była wyłącznie incydentem, który się nie powtórzy. Faza miodowego miesiąca zatrzymuje osobę doświadczająca przemocy w cyklu przemocy, faza ta mija i po niej następuje faza narastającego napięcia. Niesie ze sobą zagrożenie, bo faza po niej następująca bywa zazwyczaj gwałtowniejsza, co jest związane z większym zagrożeniem dla ofiar.

Najbardziej ukrywane są fazy I i II, III natomiast jest eksponowana na zewnątrz – tak aby znajomi i rodzina widzieli jak „dobrze się dzieje w rodzinie”. Cykle takie mogą trwać przez wiele lat. Zwykle fazy „miodowego miesiąca” się skracają, a fazy narastającego napięcia i gwałtownej przemocy wydłużają się i przebiegają bardziej dramatycznie. To, co kiedyś w fazie „miodowego miesiąca” było przyjemnością, przekształca się w unikanie przykrości, bólu i cierpienia. Po pewnym czasie faza „miodowego miesiąca” zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy. Cykliczność przemocy sprawia, że osobom doznającym przemocy trudno jest podjąć działania mające na celu zatrzymanie przemocy.

Przerwij cykl przemocy!

Osoba doznająca przemocy musi zwrócić się o pomoc do odpowiednich instytucji, zapewnić bezpieczeństwo sobie i innym członkom rodziny, stopniowo uczyć się wyzwalać z przemocy. Osoba stosująca przemoc musi poddać się oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym, przy wsparciu specjalistów nauczyć się właściwych zachowań, radzenia sobie ze złością i agresją, tak, aby życie bez przemocy było możliwe.

ZAPAMIĘTAJ!!!

•  Przemoc domowa jest przestępstwem. Masz prawo szukać specjalistycznej pomocy.
•  Poniżanie i obelgi bolą tak samo jak bicie. Nie trzeba mieć siniaków i złamanych kości by być ofiarą przemocy.
•  Przemoc domowa zdarza się we wszystkich grupach społecznych, niezależnie od poziomu wykształcenia i sytuacji ekonomicznej.
•  Przemoc raz zastosowana powtarza się.
•  Jeśli alkoholizm i przemoc są problemem w Twoim domu, nie możesz dalej pozwalać by uzależniony partner atakował Ciebie i Twoje dzieci. Nie możesz spowodować, aby przestał pić i zmienił swoje zachowanie, możesz jednak z pomocą innych zmienić swoje życie.
•  Nie musisz dalej być marionetką – zacznij istnieć osobno.
•  Dzieci wychowywane w środowisku pełnym napięć, konfliktów i agresji, albo odtwarzają te same zachowania w dorosłym życiu, albo zamykają się w sobie, popadają w depresję i przyjmują rolę osób doznających przemocy. Dlatego też, dzieci odniosą o wiele większy pożytek z Twojej siły życiowej i możliwości podejmowania koniecznych decyzji, niż z faktu przebywania w domu, gdzie osoba stosująca przemoc poniża Cię i bije na ich oczach, a często one same również stają się osobami doświadczającymi przemocy.

W przypadku przemocy domowej nie sprawdza się powiedzenie: „co mnie nie zabije, to mnie wzmocni”. Przemoc domowa nie hartuje człowieka, przemoc osłabia

WAŻNE: Jeżeli jesteś świadkiem przemocy lub podejrzewasz że, osoba z twojego otoczenia (rodzina, znajomi, sąsiedzi) jest osobą doznającą przemocy koniecznie odwiedź tę stronę: http://www.niebieskalinia.info/index.php/jestes-swiadkiem

 Bibliografia:
http://www.fundacjaart.pl/fazy-przemocy
http://www.niebieskalinia.info
materiały opracowane przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia, Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Poradnik dla konsultantów, Warszawa 2003